Borne Sulinowo – turystyczny poligon
Borne Sulinowo to jedno z najmłodszych miast w Polsce. Przed 1992 rokiem miejscowość pełniła funkcję radzieckiego garnizonu i była nieobecna na oficjalnych mapach.
Współczesne Borne, znajdujące się na pograniczu pojezierzy: Drawskiego i Szczecineckiego, to jeden z najważniejszych ośrodków aktywnej turystyki na Pomorzu Środkowym. Położenie miasta pomiędzy jeziorem Pile a bezkresnymi połaciami dawnego poligonu sprawia, że jest to miejsce idealne zarówno dla amatorów wypoczynku nad wodą, rowerzystów, piechurów, miłośników nordic walking, jak i poszukiwaczy śladów przed- i powojennej historii.
W okolicach miasta można zobaczyć szereg pozostałości umocnień Wału Pomorskiego. Jeden z najlepiej zachowanych bunkrów znajduje się na dawnym poligonie, przy leśnym dojeździe pożarowym nr 24. Z kolei między jeziorami Śmiadowo i Łączno ulokowana została grupa warowna Góra Śmiadowska, złożona z sieci podziemnych bunkrów i tuneli. Warto również zatrzymać się przy betonowym jazie (piętrzącym wody Piławy), w przeszłości będącym również elementem niemieckiej sieci umocnień.
O dawnych dziejach tych ziem wiele mówią historyczne cmentarze. Dwa z nich ulokowane są przy wschodnich peryferiach miasta. Tuż przy drodze do Szczecinka znajduje się cmentarz radziecki, służący mieszkańcom garnizonu – żołnierzom i cywilom. Kilkaset metrów na północ, na ukrytym w lasach cmentarzu wojennym, pochowano polskich i radzieckich żołnierzy – uczestników walk II wojny światowej. Natomiast w pobliżu Kłomina, przy tzw. Trakcie Jenieckim, utworzono symboliczny cmentarz upamiętniający więźniów obozów Stalag 302 Rederitz i Oflag IID Gross Born.
Osobliwą atrakcją militarną jest dawna baza rakietowa w okolicach Kolonii Brzeźnica, kilkanaście kilometrów na południe od Bornego Sulinowa. Można tu zobaczyć dwa silosy, w których podczas zimnej wojny przechowywano rakiety jądrowe średniego i dalekiego zasięgu.
Baza rakiet dalekiego zasięgu z okresu zimnej wojny (fot. Sebastian Bezak)
Z myślą o miłośnikach wojskowych klimatów, w Bornem Sulinowie dwa razy do roku organizowane są Zloty Pojazdów Militarnych. Prezentacje grup rekonstrukcyjnych, pokazy lotnicze, występy artystyczne, i przede wszystkim jazda terenowa w wykonaniu niezliczonych pojazdów opancerzonych, czołgów, wojskowych ciężarówek i motocykli – wszystko to sprawia, że borneński zlot jest jednym z najważniejszych cyklicznych wydarzeń w województwie, a w corocznej imprezie uczestniczą tysiące gości z Polski i zagranicy.
