Zamek Drahim – twierdza joannitów

Średniowieczny zamek w Starym Drawsku należy do najbardziej rozpoznawalnych zabytków w powiecie drawskim. Wysokie mury, będące pozostałością po zakonnej twierdzy, przetrwały sześć burzliwych wieków. Dziś jest to jedna z największych atrakcji historycznych na Pojezierzu Drawskim.

Początki istnienia zamku wiążą się z zakonem joannitów, którzy w XIV w. przejęli od templariuszy ziemię drawską i natychmiast postanowili ją ufortyfikować. Komandoria zakonna stacjonowała w pobliskim Czaplinku, tak więc konieczna była budowa co najmniej dwóch zamków, osłaniających miasto od północy i południa. Nad rzeką Dobrzycą, w pobliżu wsi Machliny, powstała mniejsza strażnica, kontrolująca trakty handlowe, natomiast na północ od Czaplinka zbudowano twierdzę z prawdziwego zdarzenia. Na jej lokalizację idealnie nadawał się przesmyk między jeziorami Drawsko i Żerdno, charakteryzujący się doskonałymi, naturalnymi walorami obronnymi. Docenili to zresztą także wcześniejsi mieszkańcy ziemi drawskiej, którzy zbudowali w tym miejscu warowny gród (drugie grodzisko znajdowało się kilometr dalej, na Półwyspie Drawskim).

Joannici w pierwszej kolejności wznieśli drewnianą warownię, szybko jednak podjęto decyzję o jej przekształceniu w budowlę murowaną. Ostatecznie powstała twierdza o podstawie zbliżonej do kwadratu. W jej skład wchodziła część mieszkalno-gospodarcza wraz z brukowanym dziedzińcem, otoczonym kamienno-ceglanym murem o grubości 2,5 m i wysokim miejscami nawet na 12 metrów. Nie wybudowano żadnej wieży, choć w późniejszym okresie w narożach zamku powstały niewielkie baszty. Jak przystało na przygraniczną fortecę, mury usiane były gęsto otworami strzelniczymi. Dodatkową przeszkodę dla potencjalnego wroga miała stanowić głęboka na 5 metrów fosa, zasilana wodami pobliskich jezior, przez którą od strony północnej przerzucono drewniany most, prowadzący do głównej bramy wjazdowej. Zamek wydawał się niemożliwy do zdobycia i trudno było choćby domyślić się, co się dzieje za jego murami. A okazuje się, że pobożni rycerze mieli sporo do ukrycia – czas wolny od modlitw spędzali na produkcji wszelkiego rodzaju broni i… fałszywych monet, które bito w ogromnych ilościach w zamkowej mennicy.

W kolejnych stuleciach wnętrze twierdzy było systematycznie rozbudowywane. Wzdłuż murów zbudowano domy, pomieszczenia gospodarcze i magazynowe, a w centralnej części dziedzińca powstała studnia. Zaopatrzenie w żywność pokrywały okoliczne jeziora, bogate w zwierzynę lasy oraz zamkowe hodowle trzody i bydła. W tamtych czasach Drahim należał już do Polski i nieco przypominał samowystarczalne, miniaturowe miasto.

Późniejsze dzieje zamku w Starym Drawsku to powolny schyłek jego świetności. Drahim przeszedł w ręce brandenburczyków, jako „zastaw hipoteczny”. Późniejsza wojna rosyjsko-pruska pociągnęła za sobą jego zniszczenie, i choć w XVIII w. miały tu swe siedziby pruskie urzędy, powoli już myślano o rozbiórce. Część murów posłużyła jako budulec dla powstającego właśnie tuż obok kościoła. Do II wojny światowej budowla popadała w ruinę, dopiero w czasach powojennych objęto ją ochroną konserwatorską i przeprowadzono szereg prac archeologicznych, dzięki którym dziś wiemy, jak w ciągu stuleci zmieniał się zamek i jego najbliższe otoczenie. Latem 1955 r. na zamkowym wzgórzu pojawił się niezwykły gość – Karol Wojtyła, późniejszy kardynał i papież, który darzył Pojezierze Drawskie szczególnym sentymentem. W latach 90. XX w. ruiny znalazły nowego, prywatnego właściciela, który postanowił przywrócić temu miejscu dawny, rycerski klimat.

Dzisiejszy Drahim to coś więcej, niż tylko pozostałości gotyckiego muru. Po przekroczeniu drewnianej furty wchodzi się do średniowiecznego świata, w którym królują kolorowe stroje, dawna broń i zapach podpłomyków. Jest tu muzeum, są narzędzia tortur a także stoiska z pamiątkami. Koniecznie trzeba posmakować specjałów zakonnej kuchni i słynnego miodu drahimskiego, a także spróbować węgorza z tutejszej wędzarni. Przed wyprawą do Drahimia warto zajrzeć do kalendarium imprez, ponieważ można tu trafić na jarmark średniowieczny lub bitewny turniej z udziałem bractw rycerskich z różnych zakątków kraju.

Źródło:
Powiat drawski dla aktywnych
Przewodnik turystyczny
 Wydawnictwo EKO-MAP 2016